آیا زمان نیز مانند فضا کوانتیده است؟

جواب این سوال مثبت است زیرا فضا و زمان دو عنصر در هم تنیده می باشند و به واسطه همین موضوع زمان نیز کوانتیده می باشد. همانطور که در مباحث قبلی گفتیم فضای اطراف ما به صورت صفحه شطرنجی اسن که دارای بخش های مادی و غیرمادی می باشد. این دو بخش به گونه ای است که در فضای مادی آن تنها ماده قابلیت حضور دارد و در فضاهای دیگر ماده قابلیت حضور ندارد به این ترتیب نیروی لازم برای تمامی حرکات و جنبش ها از جنبش ذرات بنیادی تا حرکت سیارات از این طریق مهیا می شود.

از طرفی با توجه به این موضوع در یک فضای مادی زمان مادی نیز وجود دارد زمان مادی وابسته به فضای مادی و زمان غیرمادی وابسته به فضای غیر مادی می باشد. تفاوت در این دو فضا در عدم وجود زمان و یا وجود زمان نیست بلکه در مقیاس زمانی موجود است. در فضای غیرمادی زمان کندتر از فضای مادی می گذرد ولی زمان ایست ندارد و تفاوت زمانی در فضای مادی و فضای غیرمادی باعث به وجود آمدن نوعی کوانتیدگی در زمان می شود و علت آن نیز تفاوت زمانی زیاد در این دو بخش می باشد.

با توجه به مباحث قبل در ادامه به بررسی زمان در دو ناحیه مادی و غیر مادی فضا می پردازیم : اگر زمان سپری شده در ناحیه مادی را t₁ و زمان سپری شده در فضای غیر مادی را t₂ در نظر بگیریم با توجه به سرعت ذرات مادی و غیرمادی در فضای مربوطه رابطه زیر برای گذر زمان در این دو فضا به دست می آید:

                                                              c * t_{2  =}   t₁

که در این رابطه c سرعت نور می باشد.

همانطور که از این رابطه مشخص می شود زمان در فضای غیرمادی بسیار کندتر از فضای مادی می باشد و این موضوع با توجه به تغییر حجم این دو فضا در شرایط مختلف موجب  به وجود آمدن  موضوع نسبیت در بررسی فرایندهای مختلف می شود و امروزه در فیزیک مدرن بدون در نظر گرفتن نسبیت نمی توان به بررسی دقیق فرایندها دست زد.